۱۳ نکته درباره مصاحبه دکتری و قلق های آن
مصاحبه دکتری ، تا یک هفته دیگر نتایج آزمون دکتری اعلام می شود اگر در لیست قبول شدگان آزمون دکتری امسال نام شما هم دیده شد، خوشحالید که یک مرحله را با موفقت پشت سر گذاشته اید. اما موفقیت نهایی به نتیجه مصاحبه بستگی دارد که باید به خوبی خود را برای آن آماده کنید. برای کسب این آمادگی توصیه می کنیم .
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران ،در رشته مهندسی مکانیک بوده و سال های گذشته در آزمون دکتری رتبه ۴۰ را کسب کرده است. اکنون نیز در همین دانشگاه و در رشته مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی سرگرم تحصیل است.
ایشان تاکید دارد که سال گذشته سهم مصاحبه دو سوم و سهم کنکور یک سوم بود، اما امسال سهم آزمون کتبی و مصاحبه هرکدام یک دوم است. پس اگر رتبه خوبی را کسب کرده اید، خیلی هم نگران نباشید؛ چراکه شانس قبولی شما به دلیل کمتر شدن تاثیر مصاحبه، بیشتر است. البته مصاحبه همچنان خیلی مهم است؛ چرا که کمک می کند در انتخاب بهتر یا بالاتر خود پذیرفته شوید.
۱- شناسایی دانشگاه:
به طورکلی دانشگاه ها از نظر چگونگی انجام مصاحبه به دو دسته تقسیم می شوند. گروهی که زمان مصاحبه از سه تا چهار دقیقه بیشتر نمی شود و گروهی که حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه هر مصاحبه طول می کشد. دانشگاه علم و صنعت و تربیت مدرس جزو گروه نخست و دانشگاه تهران و خواجه نصیر جزو گروه دوم هستند. در گروه نخست تاکید بیشتر بر مستندات دانشجو مانند رزومه، مقاله یا کتاب است و در عمل مصاحبه ای صورت نمی گیرد؛ بلکه تنها در حد یک معرفی ابتدایی و سریع از خود یا مقاله ها است. اما در گروه دوم صحبت کردن دانشجو اهمیت به سزایی دارد.
۲- کلیشه ای نباشید:
در دانشگاهی مانند دانشگاه تهران نخستین سوالی که می پرسند، این است که چرا می خواهید دکتری بخوانید. دقت کنید که به این سوال پاسخ کلیشه ای ندهید. می شود گفت «من در دوره کارشناسی ارشد به آن چه از نظر علمی می خواستم نرسیدم و می خواهم در دکتری به آنها برسم و بعدها به عنوان استاد دانشگاه آن را به دانشجویان ارائه کنم. همان گونه که شما این احساس نیاز را کردید». یعنی یک جوری بگویید که اساتید خوششان بیاید.
۳- دلیل قانع کننده بیاورید:
این آمادگی را داشته باشید که درباره زمینه کاری مورد علاقه تان حداقل در حد سه تا چهار دقیقه صحبت کنید. مثلاً اگر به ادامه موضوع پایان نامه ارشد خود علاقه دارید، به خوبی و کاملاً واضح توضیح دهید چه چیزهایی را می خواهید به آن اضافه کنید و اگر قرار است موضوع تغییر کند باید دلیل قانع کننده ای داشته باشید و بتوانید بگویید دقیقاً چه کاری می خواهید انجام دهید.
۴- کارکردن را فراموش کنید!
حتی اگر شاغل هستید، در پاسخ به این پرسش که آیا می خواهید سرکار بروید یا خیر، بهتر است بگویید بیشتر وقتم را تا حدی که لازم است برای دکتری صرف می کنم. یا دکتری اولویت اول من است و تا جایی که می توانید اشاره ای به کار کردن یا تمایل به آن نشان ندهید.
۵- سلیقه اساتید را بشناسید:
اساتید دانشگاه تهران با تدریس کنکوری مشکلی نداشته اند، اما برای اساتید دانشگاه خواجه نصیر وارد شدن دانشجو به حوزه تدریس کنکوری چندان خوشایند نیست.
۶- خود را نبازید:
اگر انتقادی از کار یا حوزه فعالیت شما شد، خود را نبازید و کاملاً از کاری که کرده اید دفاع کنید. مثلاً بگویید کنکوری درس دادن باعث شد جاهای خالی دانش من پر شود. البته اگر اساتید کوتاه نیامدند بهتر است شمای دانشجو کوتاه بیایید. این را بدانید که اغلب اساتید می خواهند بدانند به عنوان دانشجوی دکتری روحیه استاد دانشگاه شدن را در آینده دارید یا نه.
۷- پیش ذهنیت بسازید:
پیش از انجام مصاحبه سری به دانشگاه هایی که برای مصاحبه دعوت شده اید، بزنید و کمی با اساتید صحبت کنید تا یک ذهنیت قبلی نسبت به شما و کارهای شما داشته باشند.
۸- داشته هایتان را پررنگ کنید:
در مصاحبه هر آنچه به عنوان نکته یا امتیاز مثبت دارید، به نوعی آن را پررنگ کنید و برعکس اگر در حوزه ای ضعف دارید نگذارید مصاحبه به آن سمت و سو برود.
۹- کمبود مقاله، مشکل اساسی!
یکی از مشکلات اساسی اغلب دانشجویان تعداد کم مقاله هایشان است. در دفاع از خود می توانید بگویید من در دوران ارشد سعی کردم موضوعی که به آن علاقه مندم را پیدا و روی آن کار کنم، اما چون طول مدت دوره ارشد کوتاه است، نگارش مقاله را برای دوره دکتری گذاشتم.
۱۰- هرچه رسمی تر، بهتر:
پوشیدن لباس مناسب و رسمی بسیار مهم است. خانم ها که باید عرف پوشش را رعایت کنند و آقایان هم بهتر است کت و شلوار بپوشند.
۱۱- با اعتماد به نفس و خوش رو حاضر شوید:
در دانشگاه تهران اساتید در یک کلاس می نشینند و شما باید جلوی تخته بایستید و به سوالات آنها پاسخ دهید. پس بد نیست کمی این شیوه را تمرین کنید و مثلاً هر از گاهی حین مصاحبه چند قدم به جلو یا عقب بروید. اما در دانشگاه خواجه نصیر شما به همراه اساتید دور یک میز نسبتا بزرگ می نشینید. حالا رسم هر آن چه باشد فراموش نکنید که باید خوش رو باشید، اعتماد به نفس داشته باشید. خیلی خشک و بی روح در جلسه نباشید. سرتان را پایین نیاندازید و وسط حرف اساتید نپرید.
۱۲- مقاله هایتان را مرور کنید:
در برخی از مصاحبه ها از دانشجویان درباره پایان نامه کارشناسی ارشد آنها پرسیده می شود. از آنجا که ممکن است بسیاری از شما پیش تر از پایان نامه ارشد خود دفاع کرده باشید، پس بهتر است در این فرصت باقی مانده پایان نامه یا مقاله های خود را مرور کنید تا در صورت نیاز بتوانید درباره آنها توضیح دهید.
۱۳- تمرین زبان انگلیسی!
در دانشگاه تهران از دانشجویان خواسته شد کمی هم به زبان انگلیسی صحبت کنند تا میزان تسلط آنها به این زبان ارزیابی شود. بنابراین غافل گیر نشوید و برای مثال متن های کوتاهی را با تسلط کامل در زمینه پایان نامه، کارهایی که تاکنون انجام داده اید یا مقایسه دانشگاه های مختلفی که در آنها تحصیل کرده اید، آماده کنید.
برگرفته از کتاب تکنیک انتخاب رشته دکتری و مصاحبه دکتری به روش سنجش امیرکبیر
