روش‌های تست‌زنی در آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری

روش های تست زنی در آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری

روش های تست زنی ، باتوجه به این که کنکور، یک آزمون تستی است. نیازمند تسلط بر مهارت های تستی هستیم. به طور کلی ۲ نوع تست زنی وجود دارد که هدف و شیوه ی هر کدام، متفاوت است.

تست تحلیلی (آموزشی) برای آزمون کارشناسی ارشد و آزمون دکتری

* هدف: هدف از انجام این تست، یادگیری است. در حقیقت ما نباید در تست تحلیلی، درصد پاسخگویی خود را محاسبه کنیم چرا که باید بعد از آموزش کامل صورت گیرد و مرحله ی تست تحلیلی، بخشی از یادگیری است. تصور اشتباه بسیاری از داوطلبان کنکور، این است که ابتدا باید درس را به طور کامل یاد بگیریم و بعد شروع به تست زدن کنیم، در حالی که باید بدانید زدن تست، تکمیل کننده ی بخش زیادی از فرآیند یادگیری است. آن چه که شما در جلسه ی کنکور نیاز دارید، تسلط روی مطالب است. در واقع داوطلبان بسیار زیادی با وجود این که مطالب را می دانند و یادگرفته اند، نمی توانند در سرعت عمل بالا، به آن ها پاسخ دهند. تصور کنید از یک دانش آموز دبستانی که به تازگی عمل ضرب و جمع را یاد گرفته، بخواهیم تا پاسخ حاصل ضربی (به عنوان مثال ۳×۱۷) را خیلی سریع بگوید، مطمئناً با وجود این که او پاسخ را می داند، نمی تواند در سرعت بالا، به آن پاسخ دهد چون تسلط کافی ندارد. تسلط، در مرحله ای فراتر از یادگیری است.

اما اگر پاسخ همین حاصل ضرب را از شما بپرسیم، به طور قطع بدون درنگ پاسخ خواهید داد چون در اثر تکرار و تمرین، به مرحله ی تسلط رسیده اید. حال اگر شما می خواهید در زمینه ی کنکور هم به تسلط بالایی دست یابید، لازم است میزان و شیوه ی تست زنی به روش تحلیلی را اجرا کنید.

* زمان: برخی از داوطلبان تصور می کنند (به عنوان مثال در دروس پایه) بهتر است چند روز بعد از مطالعه تست بزنند تا بتوانند میزان نگهداری مطالب را در ذهن کنترل کنند اما همان طور که گفته شد، در تست تحلیلی، هدف، یادگیری است و آشنایی با دیدگاه طراحان سوال. بنابراین در هر درس، باید بلافاصله بعد از مطالعه و درک مطلب (حداکثر تا ۳ روز بعد)، تست تحلیلی را طبق اصول زیر انجام دهید.

* روش: روش تست زنی تحلیلی، اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر به درستی انجام نشود، تاثیر مطلوب خود را از دست خواهد داد.

برای این که به روش صحیح ، تست بزنید، باید موارد زیر را رعایت کنید:

الف – یک به یک تست بزنید: در این نوع تست زنی، باید تست ها را یکی یکی بزنید و بلافاصله پاسخ تشریحی را مطالعه کنید. این کار در افزایش میزان یادگیری، تأثیر بسیار زیادی می گذارد چرا که وقتی ذهن درگیر مطلب است، با دیدن پاسخ تشریحی، آموزش، سریع تر و موثرتر رخ می دهد.

ب- نکات پاسخ تشریحی را وارد منبع خود کنید: توصیه می کنیم در هر درس، یک منبع را انتخاب کنید (کتاب، جزوه یا کلاسور خلاصه نویسی) و همه ی اطلاعات جدید خود را در آن وارد نمایید. این کار باعث ایجاد نظم و مطالعه متمرکز خواهد شد. در این صورت هر وقت نکته یا مطلب جدیدی را خواندید، آن را وارد منبع اصلی خود کنید، در تست تحلیلی نیز باید نکات جدید را وارد منبع خود کنید تا در موقع لزوم، آن ها را مطالعه نمایید.

پ- کنار تست هایی که نیاز به تکرار دارند، علامت ضربدر بگذارید: در هر مجموعه تست، تعدادی تست وجود دارند که احساس می کنید نیاز به تکرار آن ها دارید. البته ممکن است پاسخ شما به این تست ها، غلط و یا حتی درست باشد. مهم این است که شما احساس می کنید نیاز دارید آن ها را در فواصل دیگری، دوباره تکرار کنید.

ت- تست های ضربدر دار خود را مرور کنید: این مرحله، مهم ترین قسمت تست زنی تحلیلی است. از یک مجموعه تست، تست هایی مهم هستند که شما احساس می کنید نیاز به تکرار آن ها دارید، پس باید آن ها را مرور کنید. بدین منظور، توصیه می کنیم تست های ضربدر دار را در آخر هر هفته و هر ماه مجدد جواب دهید، در این صورت، اطلاعات شما مدام افزایش می یابد.

ث- فقط کمی به ذهن تان فشار بیاورید: تعداد تست هایی که به صورت تحلیلی زده می شود، اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل، فرصت این که برای پاسخ گویی، زمان بسیار زیادی را صرف کنید، ندارید و از طرفی، طبق اصل «خود فعالی ذهن » باید در مورد سوال فکر کنید تا بعد از دیدن پاسخ، آن را یاد بگیرید.

امتحانات تشریحی پایان ترم را به یاد بیاورید. اگر در یک امتحان ۱۰ سواله، ۸ سوال را پاسخ می دادید و ۲ سوال را نمی توانستید پاسخ دهید (ولی در جلسه ی امتحان در مورد آن ها فکر می کردید) بعد از پیدا کردن پاسخ، برای مدت زمان بیشتری در ذهن تان می ماند. به همین دلیل در هنگام تست تحلیلی، باید به ذهن تان فشار بیاورید اما فقط کمی (یعنی چند دقیقه).

بهترین راه این است که در حدود ۲ تا ۳ دقیقه فکر کنید و اگر هیچ راه حلی به ذهن تان نرسید، مکث کنید (چون فایده اش کمتر از ضرر آن است) و پاسخ تشریحی را مطالعه کنید.

ج- در هر هفته ۳۰۰ تا ۵۰۰ تست بزنید: زدن تست به شیوه ی تحلیلی، علاوه بر اهمیتی که دارد، تأثیر بسیار زیادی در یادگیری خواهد داشت، شاید بتوان گفت مهم ترین مرحله مطالعه، زدن تست تحلیلی است. بنابراین شما باید هر روز (با توجه به فرصت….) بین ۴۰ تا ۷۰ تست به شیوه ی تحلیلی بزنید که توصیه می شود ۷۰ درصد آن، در دروس اختصاصی و ۳۰ درصد آن، در دروس پایه (مثلاً زبان و ریاضی) باشد. این اصلی ترین کار شماست. البته در دروس اختصاصی باید در حدود ۷۰ درصد زمان مطالعه، به تست زنی تحلیلی و ۳۰ درصد، به مطالعه ی جزوه اختصاص یابد. در حالی که در مورد دروس پایه باید ۳۰ درصد زمان را به تست تحلیلی اختصاص دهید.

نکات مهم در مورد تست تحلیلی آزمون کارشناسی ارشد و آزمون دکتری

۱- اگر در بعضی از دروس اختصاصی ضعف دارید، بهترین راه این است که هر روز، زمانی را به تست زنی تحلیلی در آن اختصاص دهید به عنوان مثال هر روز ۳۰ تست در درس. . . .

پس زدن تست تحلیلی (به خصوص در دروس ضعیف) به شکل مستمر (برای نمونه روزانه ۴۰ تست) بسیار موثرتر از زدن ۲۸۰ تست به صورت یک جا است.

۲-داوطلبان سنجش امیرکبیر از خودتان انتظار نداشته باشید که بعد از مطالعه ی مطلب، بتوانید به همه ی تست ها پاسخ دهید. این انتظار نادرست، باعث می شود دلسرد شوید باید بدانید که هدف از زدن تست تحلیلی، یادگیری است بنابراین اگر نتوانید حتی به ۸۰ درصد سوالات پاسخ دهید، اصلاً نگران نباشید. این موضوع، کاملاً طبیعی است. شما باید با زدن تست تحلیلی، مطلب را بیاموزید نه این که اطلاعات خود را محک بزنید.

۳- این که شما می توانید با زدن تست تحلیلی، آموزش خود را کامل کنید، نباید باعث شود بدون مطالعه ی کامل و یادگیری، به سراغ تست زنی بروید. باید ابتدا مطلب را کامل بخوانید، بیاموزید و آن گاه تست تحلیلی بزنید. پس ابتدا مطالعه ی مطلب و بعد تکرار و تمرین با استفاده از تست تحلیلی تا مرحله رسیدن به تسلط کامل.

تست زنی به شیوه سنجشی (زمان دار)

دانشجویان بسیاری هستند که با وجود داشتن اطلاعات علمی بالا به دلیل عدم تسلط بر مهارت های مدیریت زمان و تست زنی، نمی توانند به همه ی سوال هایی که پاسخ آن ها را می دانند، جواب صحیح دهند.

به خاطر داشته باشیم که کسب رتبه های برتر در کنکور، فقط با داشتن اطلاعات علمی میسر نیست. هوش، زیرکی و استفاده ی درست از وقت، نکته بسیار مهمی است. یادتان باشد آزمون دادن، یک مهارت است و مهارت، نیازمند تمرین و برای تطبیق با هر روشی، لازم است آن را ابتدا در شرایط آرامش تمرین کنیم تا در شرایط اضطراب بتوانیم آن را اجرا نماییم.

گاهی برایتان اتفاق افتاده که بعد از جلسه ی آزمون، سوالاتی را جواب داده اید که در جلسه، نتوانسته بودید به آن ها پاسخ دهید. این موضوع، کاملاً طبیعی است. اگر خوب فکر کنید، متوجه خواهید شد که زمان، اولین و مهم ترین عامل موثر در این تفاوت است و تنها راه از بین بردن تأثیر این عامل، تکرار و تمرین شرایط تست زنی در جلسه ی آزمون یعنی زدن تست زمان دار است.

قبل از این که در مورد روش تست زمان دار در منزل برایتان توضیح دهیم، می خواهیم در مورد فواید تست زمان دار، نکاتی را یادآوری می کنیم:

فواید تست زمان دار:

۱- افزایش سرعت: دونده ای را تصور کنید که در حال تمرین برای شرکت در مسابقات سرعتی است. اگر این تمرینات بدون در نظر گرفتن عامل زمان انجام شود، سرعت دونده افزایش نخواهد یافت اما اگر این دونده در هر بار تمرین، زمان دویدن خود را ثبت کند، می تواند آن را افزایش دهد. یعنی در تمرین بعدی، سعی کند سریع تر بدود. تست زمان دار نیز سبب می شود تا شما تلاش کنید سریع تر تست بزنید و همین، باعث افزایش سرعت شما خواهد شد.

۲- افزایش قدرت تنظیم وقت: برخی از داوطلبان، بعد از شنیدن مزیت اول، اظهار بی نیازی به تمرین کرده و می گویند: «من وقت، اضافه هم آوردم» این گونه داوطلبان، به طور معمول در امتحانات، بی دقتی می کنند زیرا بسیار سریع به سوالات پاسخ می دهند.

زدن تست زمان دار، سبب می شود به صورت تجربی بتوانید وقت خود را تنظیم نمایید. درست مانند زمانی که می خواهید از خیابان عبور کنید، به طور قطع نیازی به محاسبه ی شتاب خود، شتاب ماشین و محاسبه ی نقطه ی برخورد، ندارید و با تجربه و احساس تان این کار را انجام می دهید.

شرایط تست زنی زمان دار:

مبحث تست زنی: حفظ تعادل تست زنی و این که بتوانیم در هفته، از تمامی دروس، تست زمان دار بزنیم، کار ساده ای نیست اما اگر هر روز، دروس مطالعه شده ۳ روز قبل را تست بزنیم، سبب خواهد شد تا (اگر برنامه ی متعادلی داشته باشیم) تست زنی هم متعادل شود.

در چه ساعتی از روز: اگر این کار برایتان دشوار نیست و به آن علاقمند هستید، هر ساعتی که تمایل دارید، این کار را انجام دهید اما اگر این کار برایتان سخت است و در آن تعلل می کنید، آن را در زنگ مطالعات دوم (میان برنامه) قرار دهید.

تعداد درس ها: با توجه به این که کنکور، یک آزمون جامع است و ما باید در چند درس، زمان خود را کنترل کنیم، بنابراین لازم است در منزل هم تمرین ها در چند درس (دست کم ۳ درس) باشد. به این ترتیب، علاوه بر کنترل زمان در چند درس، تمرین انتقال ذهنی (از یک درس به درس دیگر) نیز صورت خواهد گرفت.

مدت زمان: علاوه بر عامل زمان، اضطراب ناشی از امتحان نیز بر روند پاسخ گویی و نتیجه گیری، تاثیر خواهد گذاشت بنابراین بهتر است زمان تست زنی در منزل، از زمان استاندارد، کوتاه تر باشد. این موضوع سبب جبران تاثیر عامل اضطراب در جلسه ی امتحان خواهد شد و آزمون را بیشتر شبیه کنکور خواهد کرد.

سوال: زمان پاسخگویی به هر درس در سر جلسه کنکور (دانشگاه سراسری، آزاد و وزارت بهداشت) چه قدر است؟ این زمان در منزل باید به چه صورتی باشد؟

پاسخ: برای محاسبه این زمان برای درسی مثل زبان با فرض زمان و تعداد سوالات به صورت زیر محاسبه می شود. برای هر درس دیگری هم روش همین است. یعنی زمان پیشنهادی در منزل دو سوم زمان حقیقی سر جلسه کنکور است.

نکته بسیار مهم: توجه کنید که رتبه های برتر کنکور اکثر رشته های مقاطع تکمیلی (مخصوصاً ارشد) متوسط درصدی را که کسب می کنند با توجه به رشته مورد نظر ۵۰ تا ۷۰ درصد است. یعنی داوطلبان مقاطع تکمیلی نمی توانند همانند داوطلبان دبیرستانی متوسط درصد ۹۵ تا ۱۰۰ درصد را کسب کنند. بنابراین داوطلبان ضعیف که در مقاطع تکمیلی قبول شوند با توجه به رشته مورد نظر متوسط درصدهایی حدود ۲۵ تا ۳۵ کسب می کنند. در مقاطع تکمیلی، رتبه های برتر دکتری متوسط ۳۰ تا ۶۰ درصد را کسب می کنند.

شما می توانید عددی که به عنوان (زمان زدن یک تست در منزل) پیشنهاد شده است را با توجه به شرایطی که دارید، تغییر دهید. مهم این است که زمان زدن یک تست در منزل، کمتر از زمان تست باشد تا شرایط جلسه را جبران کند.

انتخاب منبع تست: همان طور که گفته شد، هدف از زدن تست، افزایش سرعت و قدرت تنظیم وقت است (البته یادگیری هم به صورت ناخودآگاه انجام خواهد شد) اما هر درس، ۱۰ سوال را به صورت تصادفی از قبل انتخاب کنید (برای نمونه: شماره های زوج مبحث تا سوال ۲۰) یا اگر می خواهید در یک درس از دو مبحث تست بزنید، می توانید ۵ تست از هر مبحث که مثلاً مضارب ۵ هستند (یعنی سوال های ۵ و ۱۰ و ۱۵ و ۲۰ و ۲۵) را انتخاب نمایید. به این ترتیب، علاوه بر ایجاد تنوع در سوالات، منابع معتبری را نیز انتخاب نموده اید.

چند توصیه مهم:

۱- مزیت تست زدن زمان دار در چند درس، بسیار بیشتر از مزیت این کار در یک درس است چرا که کنکور، یک آزمون چند درسی است و ذهن ما باید تمرین انتقال را نیز انجام دهد. توصیه می کنیم در حد امکان تعداد درس ها را بیشتر و تعداد تست هر درس را کمتر کنید.

۲-داوطلبان سنجش امیرکبیر تحت هیچ شرایطی، قبل از یادگیری، به صورت زمان دار تست نزنید. این کار هیچ فایده ای ندارد.

۳- تاکید می کنیم که هر روز، دست کم در ۳ درس، تست زمان دار بزنید و نتایج آن را ببینید.

برگرفته از کتاب مشاوره و برنامه ریزی آزمون کارشناسی ارشد و دکتری به روش سنجش امیرکبیر