توصیه‌های روز آزمون کارشناسی ارشد و دکتری (۲)
توصیه‌های روز آزمون دکتری و آزمون کارشناسی ارشد ، انواعی از این اشتباهات که بیش تر در میان داوطلبان شایع است عبارتنداز:
عدم تطبیق شماره‌ی سؤال حین انتقال پاسخ به پاسخ نامه
گاهی اوقات دیده می‌شود که بعضی از داوطبین، پاسخ یک تست را در گزینه‌های تست دیگری علامت می‌زنند. به عنوان مثال اگر پاسخ صحیح تست شماره ی ۵۶، گزینه‌ی ۲ بوده به اشتباه گزینه‌ی ۲ سؤال ۵۷ را در پاسخ برگ علامت می‌زنند. به همین ترتیب پاسخ سؤال ۵۷ را در گزینه‌های سؤال ۵۸ وارد می‌کنند و … .
برای پیش‌گیری از چنین اشتباهاتی می‌توانید پس از پاسخ دادن به تعدادی از سؤالات ـ مثلا هر ده سؤال یک‌بار ـ شماره‌ی تست را با شماره‌ی پاسخ آن در پاسخ‌برگ مطابقت دهید، تا در صورت بروز احتمالی چنین اشتباهی به موقع در صدد رفع آن برآیید و مانع از ادامه یافتن این مشکل شوید.
انتخاب گزینه هم شماره با پاسخ سؤال
حتما برای شما هم اتفاق افتاده که، پس از محاسبات فراوان مثلا پاسخ سؤالی را ۲ به دست آورده‌اید که این پاسخ در گزینه ۴ درج شده؛ ولی شما بدون توجه به شماره‌ی گزینه، همان ۲ را در پاسخ‌نامه وارد کرده‌اید!
تعجیل در خواندن صورت مسأله
یکی از مهم‌ترین خطاهای غیرعلمی داوطلبان تعجیل در خواندن صورت مسأله است؛ که نتایج منفی قابل توجهی را به دنبال دارد. به این معنی که یا مانع از فهم منظور اصلی سؤال می‌شود، به نحوی که فرد را وادار می‌کند دوباره و چندباره صورت سؤال را مطالعه کند، به‌خصوص در متون انگلیسی؛ و یا باعث اشتباه در دریافت منظور طراح می‌شود. به عنوان مثال کلماتی چون «است» را «نیست» یا «می‌باشد» را «نمی باشد» در نظر گرفته و همین باعث انتخاب گزینه غلط می‌شود.
اگرچه سرعت عمل در پاسخ‌گویی به سؤالات آزمون های کارشناسی ارشد و دکتری از اهمیت زیادی برخوردار است. ولی اگر این سرعت عمل باعث کاهش دقت شما در پاسخ‌گویی به سؤالات شود نه تنها ارزشی نخواهد داشت بلکه با کسب نمره ی منفی مانع از موفقیت و به دست آوردن نتیجه‌ی مطلوب خواهد شد. پس مواظب باشید که «از هول حلیم مستقیم وارد دیگ نشوید!»
فراموش نکنید که نمونه‌ی تمام اشتباهات غیرعلمی در هنگام تست‌زدن در منزل هم رخ می‌دهد.
² ۵ـ داوطلب سنجش امیرکبیر به خود و دانسته‌های‌تان اعتماد داشته باشید؛ فقط به خودتان فکر کنید نه به انتظارات خانواده و اطرافیان.
«اعتماد به نفس» واژه‌ای است که بارها به آن برخورد کرده‌اید. واژه‌ای که بارها در مورد آن خوانده‌اید یا شنیده اید، ولی آیا تا به حال به راستی به اهمیت این فاکتور در موفقیت خود فکر کرده‌اید؟
در زمینه ی مطالعه، «اعتماد به نفس» عاملی است که سبب می‌شود بتوانید آن چه را طی مدت‌ها آموخته‌اید، به بهترین شکل ممکن پیاده کرده و به نتیجه ی زحمات خود دست یابید.
از طرفی از آن جا که «اعتماد به نفس» و «اضطراب» عواملی هستند که در مقابل هم قرار می‌گیرند، هر چه میزان اعتماد به نفس شما بیشتر باشد میزان دلهره و اضطراب شما کاهش خواهد یافت که این خود فاکتور مهمی در موفقیت شما به حساب می‌آید.
عوامل بسیاری در پایین آمدن اعتماد به نفس شما نقش دارد:
à ترس از نتیجه
پایه‌ی اعتماد به نفس، آموخته‌ها و دانسته‌های شماست. شما که تاکنون در حد توانایی خود مطالعه داشته، در آزمون‌ها شرکت کرده و همواره در جهت رفع ضعف‌ها و تقویت نقاط قوت خود تلاش کرده‌اید، هرگز نباید با ترس از حوادث احتمالی، اما و اگرها و… بار منفی دلهره و اضطراب را در خود افزایش دهید.
à عدم اطمینان به دانسته‌های خود
به دانسته‌ها و آموخته‌های خود اطمینان کنید. شما آزمون دادن را از مدت‌ها پیش آغاز کرده‌اید، از زمان شروع به مطالعه. شرکت شما در آزمون، صرفا آخرین مرحله‌ی این مطالعه و پیاده کردن اطلاعات است. پس سعی کنید با آرامش و اطمینان در جلسه حضور یافته و با اطمینان و اعتماد به نفس به سؤالات پاسخ گویید. فراموش نکنید که شرایط دیگران نیز تفاوت چندانی با شرایط شما ندارد و به عبارتی شرایط آزمون برای همه‌ی داوطلبان یکسان است.
à تصور انتظارات خانواده و اطرافیان
از عوامل دیگری که باعث افزایش دلهره و کاهش بازدهی حین آزمون می‌شود، به یادآوردن انتظارات خانواده و یا اطرافیان از شماست.
بسیاری از خانواده‌ها دوست دارند تا آرزوهای دست نیافته‌ی دوران جوانی خود را در فرزندانشان تحقق بخشند! ولی نباید فراموش کرد که انسان‌ها از علایق، استعدادها و توانایی‌های خاص خود برخوردارند که شاید هم جهت با آرزوها و انتظارات دیگران نباشد. لذا سعی کنید حداقل حین آزمون دادن، این انتظارات را فراموش کرده و با تمرکز کافی، انرژی خود را فقط صرف پاسخ‌گویی به سؤالات کنید.
à بلندپروازی! …
مهم‌ترین عاملی که باعث آفت اعتماد به نفس شما می‌شود بالا بودن انتظارات و توقعات خودتان است. خود را بشناسید، به خود اطمینان کنید و تلاش کنید که حداکثر توانایی‌های خود را به کار گیرید تا به نتیجه‌ای که شایسته‌ی شماست دست یابید. اما هرگز اجازه ندهید که آمال و آرزوهایتان مانع از واقع‌بینی شما شود.
به عنوان آخرین توصیه، از شما عزیزان می‌خواهیم که تصویر روشنی از خود داشته و فقط به اندازه‌ی توانایی‌هایتان از خود متوقع باشید.
² ۶ـ سعی کنید قبل از پاسخ‌گویی به سؤالات یک درس جدید تنفسی به خود بدهید.
زمان همیشه مهم بوده و هست. در جلسه‌ی آزمون هم اهمیتش چندین برابر می‌شود، به‌خصوص برای آن‌هایی که در هر کاری زیاده‌روی می‌کنند! منظور کسانی هستند که سرنوشت و زندگی خود را به لحظه‌های یک آزمون پیوند زده‌‌اند. حتما شنیده‌اید که این افراد در صحبت‌های خود حرف از ثانیه‌ها می‌زنند. می‌نشینند و زمان پاسخ‌گویی به هر سؤال را حساب می‌کنند و در کل خیلی جزیی‌نگر هستند تا کلی نگر.
اشکال کار این افراد در همین جزیی‌نگری است. همان طور هم که شنیده و خوانده‌اید ما همیشه تأیید کرده‌ایم زمان را برای هر درس مد‌نظر قرار دهید نه هر سؤال. مدیریت زمان را این گونه لحاظ کنید. مشکل دیگر این‌گونه افراد در دیدگاهشان نسبت به استراحت است. کم نیست تعداد کسانی که در مقابل کلمه‌ی استراحت عکس العمل منفی نشان می‌دهند. چرا که اعتقاد دارند استراحت کردن، وقت تلف کردن است و نیازی به آن نیست. اما هیچ‌گاه به این موضوع توجه نکرده‌‌اند که این استراحت‌ها بازدهی ساعات مطالعه آن‌ها را بالا خواهد برد. در جلسه‌ی آزمون نیز استراحت مقوله‌ی بسیار مهمی است، به‌خصوص به دلیل تغییر محتوا و ماهیت دروس. پیشنهاد ما این است که قبل از شروع پاسخ‌گویی به سؤالات هر درس در جلسه‌ی آزمون تنفس و استراحتی به اندازه‌ی نیم تا یک دقیقه به خود بدهید. در این مدت سرتان را بالا بگیرید، نفس عمیق بکشید و کش و قوسی به اندامتان بدهید. اطمینان داشته باشید در غیر‌این صورت به دلیل خستگی و فشار، بازدهی لحظات و ثانیه‌های شما کم خواهد شد. شاید عده‌ای فکر کنند در این استراحت‌های چهار یا پنج دقیقه‌ای می‌توان چند تست را پاسخ داد که هر کدامشان به اندازه‌ی کافی تعیین کننده است. آیا تا به حال برای شما پیش نیامده که در حین مطالعه یا آزمون صورت یک سؤال را چندین بار خوانده باشید اما بعد از اتمام آن متوجه شوید چیزی نفهمیده‌اید؟ البته نه به دلیل سختی یا مبهم بودن سؤال، بلکه به خاطر خستگی ذهنی و پایین بودن تمرکز. در چنین مواقعی همه مجبورند چند لحظه‌ای استراحت کنند تا دوباره به کارشان ادامه بدهند. پس چه بهتر که زمان و مقدار این استراحت را خود ما متناسب با شرایط تعیین کنیم و چه زمانی بهتر از وقتی که قرار است فضا و محتوای سؤالات تغییر کند. این شعار کوهنوردان را فراموش نکنید که می‌گویند: «قبل از این که خسته شوید استراحت کنید» با چنین شیوه‌ای استراحت، شما را به توان و انرژی اولیه برمی‌گرداند در حالی که استراحت برای یک فرد خسته، خستگی او را رفع می‌کند و لزوما او را به انرژی اولیه برنمی‌گرد‌اند. پس؛ بین پاسخ‌گویی به سؤالات هر دو درس در جلسه‌ی آزمون استراحتی بکنید و از این استراحت کوتاه لذت ببرید. در بین دروس عمومی سی ثانیه و در بین دروس اختصاصی یک دقیقه، زمان معقول و انرژی آفرینی است. باز تاکید می‌شود که از استراحت‌ها لذت ببرید. استراحت کردن وقت تلف کردن نیست. ذخیره‌ی زمان‌های بعدی و بالا بردن بازدهی آن‌هاست. به قول معروف می‌گویند، آن طرف مرزی‌ها دو روز در هفته استراحت کرده و پنج روز کار می‌کنند و ما یک روز از هفته را استراحت کرده و شش روز کار نمی‌کنیم.
² ۷ـ به مزاحمت‌ها و اختلال‌های محیط آزمون بی توجه باشید.
درک صحیح مشکلات، بزرگ نکردن آن‌ها، کم کردن تأثیرات و عواقب آن جزء خصلت‌های خوب انسانی است.
تصور این که مشکلات واتفاقات ناخوشایند و غیرمترقبه بروز نکند، تصوری باطل و ناشدنی است، اما اراده کردن برای این‌که از شدت پیامدهای آن‌ها کاسته شود ممکن و حتی ضروری است.
بیشتر مشکل از آنجا شروع می‌شود که این اتفاقات ناخوشایند در مواقعی بروز می‌کند که فرد توانایی کنترل یا تسلط بر شرایط محیطی را در خود نمی‌بیند. در تفسیری بهتر می‌توان گفت، مشکلات کوچک و معمولی در مواقعی که فرد تسلط کمتری بر روحیات و حالات خود دارد، بزرگ، عذاب آور و حل نشدنی جلوه می‌کند. به‌طور مثال شبی که فردای آن امتحان مشکلی در پیش است، شخص در عین مطالعه احساس می‌کند سر و صدای افراد خانواده، تلویزیون و… بیشتر از هر زمان دیگر است. در حالی که با یک دید واقع‌بینانه و خالی از غلو (ناخواسته) می‌توان متوجه شد که اعضای خانواده مثل هرشب صحبت‌ها، گفتگوها و استراحت‌های معمول خود را انجام می‌دهند.
ممکن است در جلسه‌ی آزمون صندلی داوطلبی کمی نامناسب یا ناهموار باشد یا به دلیل نبودن پرده در جلوی پنجره‌ها گرما و نور آزار‌دهنده باشد. تمام این شرایط در حالت عادی و روزمره قابل تحمل است اما در هنگام آزمون ـ به دلایلی که ذکر شد ـ فرد این مسایل را مخل فعالیت خود می‌بیند. در اغلب موارد این بزرگ‌نمایی ذهنی باعث می‌شود فرد اثرات هر چند بزرگ این حوادث را عادی تلقی کند و آن‌ها را توجیهی بر عملکرد نامناسب خود قرار دهد.
در زمان برگزاری آزمون‌ها ممکن است چند نفری مجبور شوند روی صندلی‌های نامناسب یا جلوی پنجره‌ها و نور آفتاب بنشینند. هم چنین احتمال دارد وسایل خنک کننده به تعداد لازم موجود نباشد و هوای اطراف گرم باشد، ممکن است همه جا ساکت باشد اما دو مراقب نزدیک شما آهسته صحبت کنند، صدای اتومبیل‌هایی که از نزدیکی محل آزمون عبور می‌کنند آزار دهنده باشد و چندین امکان دیگر که اگر چه احتمال بروز آن بسیار کم به نظر می‌رسد، اما باز احتمال دارد که فرد به دلیل هیجان و برانگیختگی و حتی اضطراب ناشی از آزمون، توانایی تسلط کامل بر روحیات و رفتارهای خود نداشته باشد.
پس از همین امروز تمرین کنید که بدون توجه به شرایط و عوامل ناراحت کننده ی محیطی مانند سروصدا، هوای گرم یا یک صندلی نامناسب به راحتی پاسخ گوی تست و آزمون باشید. می‌توانید در روزهایی که برای آزمون آزمایشی می‌آیید یا جمعه‌هایی که در خانه از خود آزمون جامع ساعتی می‌گیرید این شرایط را به عمد برای خود ایجاد کنید. یعنی به جای این که زیر باد خنک کولر و سکوت سنگین اتاق روی یک صندلی نرم از خود آزمون بگیرید، در اتاق را باز کرده، کولر را خاموش کنید و روی یک صندلی نه چندان نرم شرایط آزمون را تجربه کنید!
لازم به ذکر است که اگر چه امکان وقوع این قبیل مسایل کم است اما پیش گیری بهترین راه ممکن است.
برگرفته از کتاب مشاوره و برنامه ریزی آزمون کارشناسی ارشد و دکتری به روش سنجش امیرکبیر
